Biżuteria z pereł jest coraz bardziej popularna. Niewiele osób wie jednak czym tak na prawdę jest perła? Jest wiele przesądów, kilka porzekadeł i wciąż niemało nieprawdziwych informacji, które fałszują rzeczywistość. Najczęściej nieświadomie są powtarzane i szybko trafiają do potocznego języka, jako „prawda niepodważalna”. Najwyższy czas rozwiać mity!
O powstawaniu pereł pozornie słyszeli wszyscy: wystarczy, że do małża dostanie się jakieś zanieczyszczenie, np. ziarenko piasku, i powstaje perła. Prawda? Tak, ale tylko częściowa. Perły są wytworami małży (najczęściej z rodzaju Pteria, czyli po prostu perłopławów), ale powstają także w ciele… ślimaków! A ziarnko piasku nie jest do tego wcale potrzebne.
Perły zbudowane są z takiej samej materii jak wewnętrzna strona muszli perłopławu – z masy perłowej. Jej głównymi składnikami są węglan wapnia (w postaci aragonitu) oraz konchiolina – rogowata substancja białkowa. One spajają mikrokryształy, które skupiają się koncentrycznie wokół jądra. Jądro jest właśnie wspomnianym wcześniej zanieczyszczeniem. To właśnie reakcja organizmu na ciało obce jest bezpośrednią przyczyną powstania perły.
Najprostszym wzorem na skład chemiczny perły jest: wapń + węglan + substancja organiczna + woda. Istnieje nawet międzynarodowa definicja perły, która powstała zgodnie z ustaleniami międzynarodowymi zawartymi w „Wytycznych dotyczących kamieni szlachetnych, ozdobnych, pereł i korali” (RAL 560 A5 z 1963 r. i RAL 560 A5E z 1970 r.):
„Perły – produkty naturalne pochodzenia organicznego, powstałe w płaszczu muszli perłopławów perłorodnych lub innych mięczaków”.
Perły powstają w różnych częściach ciała małża. Bywają przyrośnięte do skorupy (są to tzw. perły skorupowe, półperły) lub leżą luźno w tkance łącznej płaszcza (perły płaszczowe, właściwe). Najcenniejsze są te, które nie stykają się w żadnym punkcie ze skorupą. Perły o najpiękniejszym blasku znajdują się w środku płaszcza, blisko zamka, w gruczołach rozrodczych, wątrobie lub w pobliżu serca. Perła powstaje na skutek podrażnienia powierzchni płaszcza małża przez ciało obce (częściej jaja i larwy pasożytów niż ziarna piasku). Powierzchnia płaszcza wydziela substancję wapienną dookoła intruza i tą substancją zamurowuje go.
Etymologia samej nazwy perły nie jest znana. W większości języków wymawia się ją podobnie, stąd przypuszczenie, że nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „sphaerula”, oznaczającego kulisty kształt. Z drugiej strony słowo „perły” może być pochodną nazwy gatunku, który najczęściej je produkuje. Ten gatunek małża nazywa się bowiem po łacińsku „perna”.
W Polsce biżuteria z pereł z roku na rok wraca do łask. Wprawdzie wśród starszych ludzi wciąż można usłyszeć, że „perły to łzy”, lub „perły to nieszczęście”, ale niewielu ludzi bierze to na poważnie. Perły są coraz częściej stałym elementem sukni ślubnej nie tylko w postaci klasycznej biżuterii – kolczyków, bransoletek czy naszyjników – ale wszywa się je również w welon, a nawet w… podwiązki.
Perły hodowlane są znacznie ładniejsze od tych „naturalnych”, których praktycznie już nie ma. Jest ich po prostu więcej i są wyselekcjonwane, dzięki czemu łatwiej wykonać z nich naturalny naszyjnik czy bransoletkę. Te pozyskiwane z naturalnego środowiska są natomiast często nierówno i nieregularne.
„perły to łzy” – zawsze tak mówią dziewczynki, które same mają naszyjniki ze szkiełek czy innego plastiku. Tak jest prawda, że ideologię dorabia się do aktualnego stanu posiadania i grubości portfela – swojego lub partnera.
Powiedzenie to wzięło się stąd, że biżuteria, a zwłaszcza droga biżuteria z pereł, często wręczana była w ramach przeprosin. Właśnie dlatego mówi się, że perły to łzy – szczęścia, wybaczenia, smutku, zgody itd.
Naszyjnik czy kolczyki z pereł są zawsze modne i świetnie się sprawdzają na każdą okazję. Pasują gdy chce się wyglądać elegancko, są dużo lepsze od dzisiejszej „tandetnej” biżuterii ze szkiełek